Jaarpenning 2020
Jaarpenning 2020
In opdracht van Vereniging voor Penningkunst
Oplage: 240 stuks
Materiaal: Essenhout, messing, essenzaadje en digitale print
Afmetingen: gesloten: 6,3 x 5,2 x 2 cm, open: 6,3 x 8,3 x 8,3 cm
Een erepenning voor de Fraxinus excelsior, de Gewone Es.
Bij het maken van sculpturen werk ik met hout. Met dit materiaal zocht ik dan ook een vertaling van een traditionele bronzen penning die een persoon eert, naar een hedendaagse penning die de natuur eert. Dit sculptuur bootst de vallende beweging van een helikopter-zaadje na.
De Gewone Es is één van de meest aangeplante boomsoorten in Nederland. Zijn hele leven siert hij ons landschap, maakt tunnels van onze lanen en groene aangezichten in vele natuurlijke- en stedelijke gebieden. De Es filtert de lucht die we inademen en zijn enorme groene gestalte geeft ruimte voor biodiversiteit. De boom kent een lange geschiedenis naast de mens. Er zijn veel verhalen waarin de Es voorkomt. In de Germaanse mythologie wordt de Es ‘wereldboom’ (Yggdrasil) genoemd, hij is de drager van het heelal en staat symbool voor onsterfelijkheid.
Helaas wordt de Gewone Es in zijn bestaan bedreigd. Sinds 2010 wordt de Es aangetast door het Vals essenvlieskelkje. Deze schimmel is een invasieve exoot die is overgekomen uit Azië. De gemeente Utrecht heeft onderzoek gedaan naar de schimmel: in de stad is 15% van alle bomen een Es, hiervan is in 2017 al 82% aangetast. Onze inheemse Gewone Es is niet resistent en wordt langzaam afgebroken door de schimmel. Er is nog geen resistente Gewone Es gevonden.
Natuur van de mens – Fraxinus excelsior
In hoeverre hebben wij invloed gehad op de verspreiding van de schimmel en kunnen wij, of willen wij, invloed uitoefenen op het behoud van deze boomsoort? Kortom, wat is de rol van de mens?
De penning heeft verschillende aangezichten en speelt in op de onderzoekende en nieuwsgierige natuur van de mens. De penning kan open of dicht gemaakt worden, in- of uitgevouwen en gevormd door de hand, kan het in de drager of op de drager. Zo maakt de kijker spelenderwijs zijn keuzes en bepaalt daarmee de uitkomst en de vorm.
Handleiding
Het blokje essenhout kan behoedzaam worden opengeschoven waardoor de draaiende beweging van een vallend helikopterzaadje wordt nagebootst.
De draaicirkel is begrensd waardoor een ronde spiraalvorm ontstaat. Aan de bovenzijde van de houtjes staan afbeeldingen van het zaadje in verschillende fases.
Elk houtje, behalve het onderste, is onderdeel van een schakelmechaniek waardoor het bovenste houtje alle opvolgende houtjes automatisch meeneemt. In de deksel zit een magneetje verlijmt, hierdoor kan de penning op de deksel worden geplaatst ter presentatie.
